شه‌رمنی مندال

سالی پار کاتیک له‌ کوردستان بووم، له‌و سیمینارانه‌ی که‌ کردم بۆ مامۆستایانی باخچه‌ی ساوایانی سوله‌یمانی له‌باره‌ی په‌روه‌رده‌ی منداله‌وه‌، هه‌ندیک مامۆستای به‌ڕیز پرسیاری هۆی شه‌رمنی مندال و چاره‌سه‌ره‌که‌یان لێئه‌پرسیم، منیش له‌ راستیدا ئه‌وه‌نده‌م لێنه‌ئه‌زانی که‌ بتوانم وه‌ڵامیکی زانستیانه‌ی ئه‌و پرسیارانه‌ بده‌مه‌وه‌، ئه‌وه‌نده‌ نه‌بیت که‌ ئه‌م شه‌رمنیه‌ هه‌م شتیکی بۆماوه‌یه‌ و هه‌م ژینگه‌ی په‌روه‌رده‌ی منداله‌که‌ کاری تئئه‌کات، بۆیه‌ هه‌ولمدا که‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ هه‌ندیک زانیاری به‌ده‌ست بهینم و پێشکه‌شی ئه‌و مامۆستا به‌ریزانه‌ و هه‌موو په‌روه‌ده‌کاریکی بکه‌م بۆ ئه‌وه‌ی زیاتر سودمه‌ندبن.

له‌ قاموسی ده‌رونزانیدا شه‌رمنی ئه‌وه‌یه‌((((((هه‌ستیکی  نا ئه‌مینی له‌ په‌یوه‌ندیه‌ کۆمه‌لایه‌تیه‌ نادیاره‌کاندا یان کاتیک په‌یوه‌ندیه‌کی تازه‌ دروست ئه‌بیت ، له‌ خراپترین حاله‌تدا ریگا له‌ که‌سه‌که‌ ئه‌گریت بۆ دروستکردنی په‌یوه‌ندی تازه‌، که‌سانی شه‌رمن هه‌ولئه‌ده‌ن که‌ که‌م ده‌رکه‌ون و هه‌میشه‌ خۆیان ئه‌خه‌نه‌ دواوه‌ بۆئه‌وه‌ی که‌متر ببینرین و گرنگیان پیبدریت))

له‌ نیشانه‌کانی شه‌رمنی

قسه‌ که‌م ئه‌کات

ده‌می ته‌ته‌له‌ئه‌کات

زۆر که‌م ته‌ماشای چاوی قسه‌که‌ره‌که‌ ئه‌کات

له‌ نزیکی که‌سانی تره‌وه‌ راناوه‌ستیت

سوربوونه‌وه‌

ماسولکه‌ گرژ بونه‌وه‌

ئاره‌قکردنه‌وه‌

دله‌خورپی

دل تیکهه‌لچون و سک ئیشه‌

له‌شولار له‌رزین

قورگ وشکبوون

هه‌ستی نیهه‌تیڤ

ترس له‌وه‌ی که‌ له‌لایه‌ن که‌سانی تره‌وه‌ حکمی به‌سه‌ردا بدریت

ترس له‌وه‌ی که‌ له‌ بیربکریت

دله‌رواکییه‌کی بیهۆ

شه‌رمه‌زاری

خه‌فه‌ت

هه‌ستی خۆ به‌که‌مزانین

بیتاقه‌تی

زۆر لیکۆلینه‌و له‌سه‌ر شه‌رمنی نه‌کراوه‌ تاکو‌ ساله‌کانی هه‌شتاکان  له‌وکاته‌وه‌ زیاتر گرنگی پیدراوه‌ و کۆمپانیه‌ زه‌به‌لاحه‌کانی ده‌رمان ئه‌م هه‌له‌یان قۆستۆته‌وه‌ بۆ فرۆشتنی چه‌نده‌ها چۆر داوده‌رمان.

مرۆڤ به‌رهه‌می جوتبونی دایکه‌باوکه‌ و ئه‌و جیناته‌ی له‌ ئه‌واندا هه‌یه‌ ئه‌گویزریته‌وه‌ بۆ منداله‌کان، ئه‌و خه‌سله‌تانه‌ی له‌ دایکه‌باوکوکودا هه‌یه‌ که‌م یان زۆر کار ئه‌که‌نه‌سه‌ر که‌سایه‌تی منداله‌که‌و ئه‌بیت به‌به‌شتک له‌ ژیانیان، به‌لام ژینگه‌و هاوری و که‌سوکارو قوتابخانه‌ و هه‌موو ئه‌مانه‌ وزۆری تریش کارئه‌که‌نه‌ سه‌ر چۆنیه‌تی که‌سایه‌تی منداله‌که‌و هه‌ر مندالیک  به‌شیوه‌یه‌کی جیاواز ژیانی ئه‌گوزه‌رینی، ئه‌مه‌ باشه‌ بیزانین که‌ هیچ مندالیک له‌وی تر ناچیت و ناکریت منداله‌کان به‌راورد بکه‌ین له‌گه‌ل یه‌ک. که‌ ئه‌مه‌ یه‌کیکه‌ له‌ هه‌له‌ مه‌زنه‌کانی په‌روه‌رده‌کار که‌ به‌راوردی منداله‌کان ئه‌کریت به‌بی ئه‌وهه‌ی گوێ بدریته‌ چۆری ژیانیان. هه‌روه‌ها لیکۆلینه‌وه کان ده‌ریانخستوه‌ که‌ احتمالی شه‌رمنی کچ زیاتره‌ وه‌ک له‌ کور له‌به‌رئه‌وه‌ی کۆمه‌لگا زیاتر له‌ کجانی قبولئه‌کات که‌ شه‌رم بن وه‌ک له‌ کوران

له‌ کۆمه‌لگای ئیمرۆدا دایکوباوک پاله‌پاستویه‌کی زۆریان له‌سه‌ره‌ که‌ ئه‌بیت منداله‌کانیان کراوه‌و چاونه‌ترسو وریابن هه‌رله‌ کاتی له‌دایکبونه‌وه‌، ئه‌مه‌ وائه‌کات که‌ ئه‌و منداله‌ شه‌رمنانه‌ ئه‌وه‌نده‌ی تر بکه‌ونه‌ ژیرباری لیپرسینه‌وه‌ و گرنگی پیدان، که‌ ئه‌وان خۆیان حه‌ز ناکه‌ن ئه‌وه‌نده‌ گرنگیان پیبدریت و خه‌لکی ده‌وروبه‌ر به‌چاویکی سه‌یره‌وه‌ سه‌یریان بکه‌ن نه‌ک له‌به‌رئه‌وه‌ی که‌ ئه‌مان شه‌ر‌منن، به‌لکو له‌به‌رئه‌وه‌ی که‌ دایکه‌باوک هه‌ست به‌ناره‌حه‌تی نه‌که‌ن، چونکه‌ ئه‌م ناره‌حه‌تیه‌ی باوکودایکو مامۆستا ئه‌وه‌نده‌ی ترکاری خراپ ئه‌کاته‌سه‌ر منداله‌که‌و زیاتر توشی لیدابران ئه‌بیت.

ئه‌مه‌ نه‌ک ته‌نها ئه‌م ناره‌حه‌تیه‌ داوکوباوک ئازار ئه‌دات به‌لکو باریکی گران ئه‌خاته‌سه‌ر شانییان که‌ ئه‌مان که‌مته‌رخه‌میانکردوه‌ له‌ په‌روه‌رده‌کردنی منداله‌کادا، که‌ئه‌مه‌ یه‌کیکه‌ له‌و به‌هه‌له‌ تیگه‌یشتنه‌ی دایکوباوکو مامۆستاو سه‌رجه‌می کۆمه‌لگا.

شه‌رمنی مه‌رج نیه‌ که‌ هه‌میشه‌ شتیکی ناگونجاوبیت و هه‌میشه‌ ببیت به‌هۆی ژیانیکی ناخۆش بۆ منداله‌که‌، له‌ ته‌مه‌نی زۆر ساواییدا شه‌رمنی زۆرجار بۆ پاراستنی خوده‌ له‌ ئه‌و ترسناکیانه‌ی که‌ دینه‌ ڕیی منداله‌که‌، له‌و که‌سانه‌ی یان شتانه‌ی که‌ نایانناسیته‌وه‌، به‌مه‌ش ئه‌ توانیت ژیانی خۆی به‌دوربگریت له‌ ناخۆشی،

ئه‌و منداله‌ شه‌منانه‌ زۆرجار باشترو چاکتر له‌ ده‌وروبه‌ری خۆیان ئه‌گه‌ن و ئه‌زانن چی رووئه‌دات له‌ناو که‌سانی ده‌وروبه‌ردا،چونکه‌ ئه‌م مندالانه‌ ئه‌چنه‌وه‌ ناوخۆیان و سه‌رنجی هه‌لسوکه‌وتی خۆیان باشتر ئه‌ده‌ن و زۆرجاریش سه‌رزه‌نشتی خۆیان ئه‌که‌ن بۆ ئه‌و هه‌لانه‌ی کردویانه‌ به‌مه‌ش زانیاریه‌کی باشیان هه‌یه‌ له‌ که‌سانی ده‌وروبه‌رو ریژه‌ی( ئیمپاتی)(خۆخستنه‌ شوینی که‌سیکی ترو هه‌ستکردن به‌وه‌ی ئه‌و هه‌ستی پییه‌کات) زۆر زیاتره‌ له‌ که‌سانی رووبه‌ده‌ره‌وه‌و ووریا له په‌یوه‌ندی کۆمه‌لایه‌تیدا، ته‌نها ئه‌وه‌یه‌ ئه‌م مندالانه‌ به‌شیوه‌یه‌کی تر و له‌سه‌ر نه‌زمیکی تر کارئه‌که‌ن.

ئه‌گه‌رئه‌ته‌ویت بزانیت که‌شوهه‌وای پۆل له‌چیدایه‌، برۆ پرسیار له‌و منداله‌ شه‌رمنه‌ بکه‌ ، ئه‌و ئه‌زانیت چی روئه‌دات له‌ پۆلدا.

تیگه‌تشتنیکی تری چه‌وت له‌باه‌ری مندالی شه‌رمنه‌وه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ ئه‌م مندالانه‌ سه‌رپشک نین و له‌ ژیانیکی نا ئه‌میندا ئه‌ژین!

ئه‌م بیرۆکه‌یه‌ش زوربه‌ی  زانا ده‌رونناسه‌کان هاورانین له‌گه‌لیدا، چونکه‌ له‌وانیه‌ مندالیکی تر به‌ خیرای و به‌ سه‌رپشکیکی ته‌واوه‌وه‌ خۆی بخاته‌ ریزه‌وه‌و خۆی بسالمینی که‌ ئه‌میش هه‌یه‌، به‌لام بروابه‌خۆبوون شتیکه‌ و خۆناسین شتیکی تر، ئه‌م منداله‌ که‌ شه‌رمنه‌ ئه‌وه‌نده‌ی زانیاری کۆکردۆته‌وه‌ که‌ به‌راوردی ئه‌کات له‌گه‌ل خۆی و هه‌ر زوو ئه‌زانیت که‌ مرۆڤ مانای چی و مرۆڤ بوون چیه‌، له‌به‌رئه‌وه‌ باشتر ئه‌زانیت که‌ هه‌ستی خۆبوون مانای چیه‌ به‌مه‌ش له‌ زۆر باری ناله‌بار دورئه‌که‌ویته‌وه‌.

له‌به‌رئه‌وه‌ پیویسته‌ دایکوباوکو ماۆستاو په‌روه‌رده‌کار له‌ روه‌ به‌هیزه‌کانی مندالی شه‌رمن ئاگادار بن وبزانن که‌ هیچ عه‌یبی نیه‌ ئه‌گه‌ر نه‌ختیکیش جیاوازبت و خۆی بکشینیته‌دواوه‌ له‌ کاتی په‌یوه‌ندیه‌ کۆمه‌لایه‌تیه‌کاندا، راسته‌ مندالی شه‌رمن هه‌ندیکجار پیویستی به‌ ده‌ست به‌ پشتدا هینان هه‌یه‌ بۆئه‌وه‌ی که‌ بویریت کاریکی تازه‌و هه‌ندیک ناخۆش بکات، به‌لام ئه‌بیت به‌ یارمه‌تی خۆی بیت و به‌و پله‌یه‌ بیت که‌ خۆی رازی ئه‌بیت، زۆرکردن کاره‌که‌ ئه‌وه‌نده‌ی تر ئالۆز ئه‌کات، هه‌رکاتیک که‌ منداله‌که‌ هه‌ستیکرد که‌ شتیکی خۆشی له‌ ده‌ست ئه‌چیت ئه‌وسا خۆی هه‌ولئه‌دات که‌ به‌ده‌ستی بهینیت. زۆرکردن لیی که‌ ئه‌و شته‌ی که‌ تۆ با خۆشی ئه‌زانیت و ئه‌و له‌ کیسی ئه‌چیت ناخۆشیه‌ بۆ منداله‌که‌. به‌لام هه‌رکاتیک که‌ شه‌رمنیه‌که‌ گه‌یشته‌ ئه‌وه‌ی که‌ منداله‌که‌ نه‌چیت بۆ قوتابخانه‌ یان باخچه‌، ئه‌و‌کات دیاره‌ که‌ پیویست به‌ یارمه‌تی که‌سانی شاره‌زا هه‌یه‌.

له‌بیرت نه‌چیت که‌ زوربه‌ی زۆری ناودارانی جیهان شه‌رمن بوون، ئه‌لبرت ئانشتاین، زۆر دواکه‌وت له‌ مندالیدا و له‌ته‌مه‌نی 3 سالیدا ده‌ستی به‌قسه‌کردنکرد، شه‌رمن و هه‌میشه‌ حه‌زی ئه‌کرد بۆخۆی به‌ته‌نها یاری بکات

بۆب دیلان. له‌ سه‌رشاشه‌ی سینه‌ما عه‌یبی نه‌بوو به‌لام که‌م دوو  زۆرشه‌رمن بوو. هه‌روکو زوربه‌ی زۆری که‌سانی ناسراوی سینه‌ما که‌ به‌هۆی رۆلی کاره‌که‌یانه‌وه‌ ئه‌و شه‌رمنیه‌ی هه‌یانه‌ دایئه‌بۆشن

نیکۆل کدمان، خه‌لاتی ئۆسکاری هه‌یه‌ و خۆی باسی خۆی ئه‌کات که‌ بیمه‌عنا شه‌رمنم

بۆئه‌وه‌ی یارمه‌تی منداله‌ شه‌رمنه‌که‌ت بده‌یت

1-وا سه‌یری منداله‌که‌ت مه‌که‌ که‌ ئه‌مه‌ گرفتیکه‌ و ئه‌بیت چاره‌بکریت، به‌لکو بۆی باسبکه‌ که‌ ئه‌و چۆنێک بیت‌ تۆ هه‌رخۆشت ئه‌ویت و پیویست ناکات که‌سایه‌تی خۆی بگۆریت

2-هه‌ولبده‌ که‌ منداله‌که‌ت تیکه‌لاوی روداوه‌کان بیت و بۆی باسکه‌ که‌ زۆرکه‌س هه‌یه‌ که‌ ئه‌یه‌ویت یاری له‌گه‌ل بکات ئه‌گه‌ر ئه‌و خۆی ئه‌یه‌ویت، به‌لام ئه‌وان نازانن که‌ ئه‌و ئه‌یه‌ویت یان نا

3- زۆر له‌ منداله‌که‌ت مه‌که‌ که‌ به‌شداری یاری و گه‌مه‌ی مندالانی که‌ بکات

4-ئاگات له‌ دله‌رواکێی خۆت بیت و مه‌هیله‌ که‌ مندالاکه‌ت توشی ئه‌و دله‌ راوکییه‌ ببێت

5- بیرت نه‌چیت که‌ ئه‌مه‌ شتیکی کاتیه‌و مندالی شه‌رمن له‌گه‌ل دایکوباوکی دلنیا، باشتر ئه‌و ڕیگایه‌ ئه‌بریت و گۆڕانی به‌سه‌ردا دیت.

ئه‌مه‌ به‌شیک بوو له‌م هه‌وله‌ی من بۆ جولاندنی دیارده‌ی شه‌رمنی مندال، هیوادارم که‌ بتوانم زیاتر له‌م باره‌یه‌وه‌ باسبکه‌م، هه‌ره‌وها هیوادارم که‌ دایکانوباوکانو مامۆستایانی په‌روه‌رده‌ ئه‌م باسه‌ بوروژینن له‌گه‌ل که‌سانی تردا و به‌هه‌موو بتوانین کاریکی باشترو تیروپرتر بخه‌ینه‌سه‌ر خه‌زینه‌ی کتیبخانه‌ی کوردی.

گه‌نجی و شه‌رمنی

شه‌رمنی کاریکی خراپ ئه‌کاته‌ سه‌ر گه‌نج، هاورێی که‌متر په‌یوه‌ندی سارد له‌گه‌ل که‌سوکار ،به‌لام گرفته‌که‌ چۆنیه‌تی بیری ده‌وروبه‌ر له‌باره‌ی شه‌رمنه‌وه‌ گرفته‌ زیاتر وه‌ک له‌ شه‌رمنیه‌که‌ خۆی

ده‌رکه‌وتوه‌ که‌ دایکانی ئه‌و مندالانه‌ی که‌ شه‌رمنن زیاتر کۆنترۆلی منداله‌کانیان ئه‌که‌ن وه‌ک له‌ دایکیکی تر ه‌ که‌متر بروایان به‌ توانای کۆمه‌لایه‌تی منداله‌که‌ هه‌یه‌ و هه‌میشه‌ هه‌ول ئه‌دات که‌ هاوری بۆ منداله‌که‌ی هه‌لبژیریت.

ئه‌م مندالانه‌ وا هه‌ست ئه‌که‌ن که‌ دایکهوباوکیان زیاد له‌ پیویست کۆنترۆلیان ئه‌که‌ن و  که‌متر خۆشه‌ویستیان هه‌یه‌ بۆ منداله‌کانیان

شیرزاد 20